Ime humanih papilomavirusa (HPV) potječe od latinske riječi papilla, što znači bradavica, i oma, što znači tumor. Na osnovu razlika u virusnoj DNK, do danas je prepoznato i okarakterizirano 120 različitih HPV genotipova.
Prema afinitetu virusa za ćelije i tkiva u ljudskom organizmu, HPV genotipovi se klasificiraju na kožne, sluznične (genitalne), kožne i/ili sluznične, te kožne tipove povezane s bradavičastom epidermodisplazijom.
Načini prijenosa
U odnosu na povezanost s nastankom karcinomom, HPV genotipovi se dijele na visokorizične, vjerovatno visokorizične i niskorizične.
Humani papiloma virusi (HPV) veoma su rasprostranjeni u svijetu. Poznato je da se HPV prenosi na nekoliko načina. Načini prijenosa uključuju: seksualni kontakt, neseksualni kontakt (direktni ili indirektni) i kontakt majke i novorođenčeta (direktni ili indirektni). Virus se lako prenosi i širi direktnim kontaktom sa zaraženom kožom i sluznicama koje ne moraju biti oštećene, mada oštećenje pogoduje zarazi.
Najčešće se to dešava u toku seksualnog kontakta. Osim toga, virus se sa zaražene majke može prenijeti na novorođenče u toku prolaska kroz porođajni kanal ili nakon porođaja u kontaktu s kontaminiranom okolinom.
HPV infekcija je prvenstveno seksualno prenosiva bolest. Procjenjuje se da 80 posto seksualno aktivnih osoba bude inficirano ovim virusom u nekoj fazi života. Prema istraživanju „Nalaza“, najveći broj inficiranih muškaraca i žena je u dobi od 30 do 39 godina. Infekcije s jednim genotipom virusa nađene su kod oko 60 posto, a istovremene infekcije sa 2-5 genotipova kod čak 40 posto osoba.
Ovi virusi inficiraju područje genitalija i oko genitalija, uključujući kožu penisa, kožu oko penisa, velike i male stidne usne, predvorje rodnice, grlić maternice i kožu oko anusa. Mogu inficirati i sluznicu usta, ždrijela i larinksa. U zavisnosti od tipa virusa, na mjestu infekcije razvijaju se spolne bradavice, kondilomi ili karcinomi, bolesti različite težine i prognoze.
Blizak kontakt
U najvećem broju slučajeva, 70-80 posto HPV infekcija je bez simptoma bolesti. U tom periodu virus je u „fazi održavanja“ u ćelijama, s niskom produkcijom virusa na nivou 1-10 kopija/ćeliji. Ovu fazu slijedi „faza umnožavanja“ s produkcijom HPV od 100-1000 kopija/ćeliji. Premda osoba nema nikakve znake i simptome bolesti, ona je izvor infekcije za svog spolnog partnera ili druge osobe s kojima je u bliskom kontaktu.
Asimptomatska infekcija je veoma važna za održavanje i širenje virusne infekcije među ljudima. Izuzetno je važno otkriti infekciju u ovoj fazi i spriječiti njeno daljnje napredovanje u pravcu nastanka papiloma i karcinoma.
Bradavice, kondilomi
Niskorizična grupa HPV-a uzročnik je dobroćudnih bradavica, spolnih bradavica i šiljatih kondiloma. Jedna ili više bradavica mogu se pojaviti u području vanjskog spolovila muškaraca i žena, mokraćnoj cijevi, anusu i području oko anusa te u završnom dijelu debelog crijeva. Osim u genitalnom području, ovi tipovi virusa mogu izazvati i bradavice u području oka, nosa, usta, korijena jezika i grkljana.
Analne i genitalne bradavice su u obliku pljosnatih čvorića, iznad nivoa kože, ružičaste boje i nježne površine. Kondilomi se javljaju kao karfiolaste promjene iznad nivoa kože. Boje su okolne kože, ružičaste ili hiperpigmentisane. Na površini mogu biti keratinizirane. Ovisno o broju i mjestu, spolne bradavice mogu biti bolne, lako se mrve i izazivaju svrbež.
Deformiteti i karcinom
Spolne bradavice i kondilomi nekada dovode do teških deformiteta spolnih organa, smanjene prohodnosti mokraćne cijevi, završnog dijela crijeva i anusa. Bradavice se mogu javiti nakon više sedmica ili mjeseci od spolnog odnosa s inficiranom osobom.
Poznato je da HPV genotipovi iz grupe visokog rizika mogu dovesti do nastanka karcinoma grlića maternice, stidnice, rodnice, anusa, penisa, pluća, dušnika, sinusa, konjuktiva, usne šupljine i ždrijela.
