Administracija predsjednika Donalda Trampa (Trump) treba da postupi hitno da bi se sačuvali mir i stabilnost na Balkanu, piše američki analitičar Danijel Server (Serwer).

Kako navodi “Glas Amerike”, dugogodišnji ekspert za područje jugoistočne Evrope predočava i opcije za rješavanje poljuljane političke i sigurnosne situacije na zapadnom Balkanu. 

Pojačana diplomatija

Server jedan od glavnih uzroka nestabilnosti vidi u miješanju Rusije, za koju navodi da ne želi prozapadni i prodemokratski razvoj tog dijela Evrope. Analitičar ističe da su i Kongres i Bijela kuća obaviješteni o njegovim preporukama.

“Glas Amerike” navodi da Server ne predviđa novi veliki rat na području zapadnog Balkana. Međutim, on ne isključuje izbijanje nasilja zbog esktremista u Albaniji, Makedoniji i Srbiji, koji bi prema njegovom mišljenju mogli da dovedu do novog talasa etničkog čišćenja, zločina protiv čovječnosti, pomjeranja granica, dalje islamske radikalizacije, kao i kolapsa postojećih institucija u regionu.

Navodi se da se Server zalaže za pojačanu zapadnu diplomatsku i ekonomsku intervenciju, za sprečavanje novog haosa na Balkanu i pri tom nudi i tri opcije, dok lično podržava samo jednu. 

- Prva opcija bila bi dalje sprovođenje politike evropske integracije Zapadnog Balkana, koju je Evropska unija promovisala uspješno sve do nedavno. SAD su priskakale u pomoć, ali samo kada bi našim transatlantskim partnerima pomoć zatrebala. Međutim, Evropa je trenutno ophrvana nizom teškoća – od Bregzita, migrantske krize, povećanog uticaja ekstremne desnice, do neslaganja o opstanku evrozone - piše Server. 

Navodi se da se on osvrnuo i na predloge pojedinih analitičara, ali i političara, o novom prekrajanju granica. 

- Tu opciju lično odbacujem kao ideju, koja je ne samo suprotna američkim interesima, već ide protiv osnovnih demokratskih vrijednosti SAD - navodi se u Serverovom tekstu.

Server navodi da treća opcija predviđa mnogo aktivnije američko angažovanje nego do sada. 

-Bila bi to nova američka inicijativa, ali u oblasti samo nekoliko najvažnijih pitanja, uključujući ustavnu reformu u Bosni i Hercegovini, status Kosova i pitanje imena Makedonije - piše analitičar.

Rusko uplitanje

“Glas Amerike” navodi da su prema Serverovoj ocjeni dvije najmekše mete ruskog uplitanja na području zapadnog Balkana - Republika Srpska i Makedonija.

Navodi se da je on pohvalio početne korake potpredsjednika Majka Pensa (Mike Pence), koji je slično svom prethodniku Džozefu Bajdenu (Joseph Biden), preuzeo vodeću ulogu u određivanju politike SAD prema zapadnom Balkanu.

“Glas Amerike” navodi da je Server ohrabren Pensovim stavima prema iznijetim na nedavnom sastanku američko-jadranske povelje (A5), u Crnoj Gori i podsjeća da Grupu A 5 čine Hrvatska, Bosna i Hercegovina, Albanija i Makedonija, uz Crnu Goru, dok su posmatrači Srbija, Kosovo i Slovenija.

Server smatra da i Kongres treba da odigra energičniju ulogu što se tiče Zapadnog Balkana.

Važno je da američke diplomate, naročito naši ambasadori u regionu, imaju osjećaj da Kongres stoji iza njih. Poslije odlaska Obamine i dolaska Trampove administracije naše diplomate možda nisu bile sigurne da li će Kongres da ih podrži. Nadam se da će moje pisanje biti korisno u tom pogledu”, piše Server.

On na kraju predlaže i imenovanje specijalnog izaslanika za Zapadni Balkan sa zadatkom da procijeni uspjeh i nedostatke u sprovođenju mirovnih sporazuma u Bosni i Hercegovini i na Kosovu, kao i da daje konkretne preporuke za dalju američku politiku rješavanja sadašnjeg zastoja u jugoistočnoj Evropi.