Spavanje se generalno definira kao period tokom koga se tijelo i um odmaraju kao da su potpuno odvojeni od svijeta. Međutim, nova studija koju su vodili Delfin Odiet, Izabel Arnulf i Lionel Nakaš pokazuje da je granica između budnog stanja i stanja sna mnogo tanja nego što se čini, navodi EurekaAlert!

Verbalne informacije

Istraživači su pokazali da ljudi koji spavaju mogu da prikupe verbalne informacije koje prenosi ljudski glas i da mogu da odgovore na njih kontrakcijom mišića na licu. Ova sposobnost događa se tokom svih faza sna i predstavlja prozor u vanjski svijet koji se otvara po potrebi.

Nova otkrića sugeriraju da bi moglo biti moguće razviti standardne protokole komunikacije s osobama koje spavaju kako bismo bolje razumjeli kako se mentalna aktivnost mijenja tokom sna.

- Iako nam djeluje poznato jer to radimo svake noći, san je veoma kompleksan fenomen. Naša istraživanja pokazala su nam da budnost i spavanje nisu stabilna stanja. Naprotiv, možemo da ih opišemo kao mozaik svjesnih i naizgled nesvjesnih momenata - rekao je Lionel Nakaš, neurolog s Univerzitetske bolnice Pitje-Salpetrije.

Ključno je dešifrirati moždane mehanizme koji definiraju ova međustanja između budnog stanja i faza sna.

Fiziološki indikatori

- Kada nema regulacije, ti mehanizmi mogu da dovedu do poremećaja poput hodanja u snu, paralize sna, halucinacija, osjećaja da niste spavali cijelu noć ili spavanja s otvorenim očima - rekla je Izabel Arnulf, šefica Odjela za patologiju sna Univerzitetske bolnice Pitje-Salpetrije.

Da bi razlikovali budno stanje i različite faze sna, istraživači obično koriste fiziološke indikatore poput specifičnih moždanih valova koji su vidljivi pomoću elektroencefalografije. Nažalost, ovi indikatori ne daju detaljnu sliku o tome šta se dešava u umu spavača, a nekad dovode i do kontradiktornih svjedočenja.

- Potrebne su nam sofisticiranije fiziološke mjere koje su izjednačene s iskustvom spavača. To bi nam pomoglo da definiramo njihov stepen opreznosti tokom sna - rekla je Delfin Odijet, istraživač kognitivnih neuronauka.

Da bi proveli ovo istraživanje, naučnici su regrutirali 22 osobe bez poremećaja sna i 27 pacijenata sa narkolepsijom, tj. ljude koji imaju nekontrolirane epizode pospanosti tokom dana. Osobe s narkolepsijom imaju posebno lucidne snove, u kojima su svjesni da spavaju. Neki od njih mogu čak da mijenjaju svoje snove kako oni žele. Osim toga, oni lakše i brze ulaze u REM fazu sna tokom dana, zbog čega su dobri kandidati za proučavanje.

Učesnici su spavali, a za to vrijeme dat im je test „leksičke odluke“, ljudski glas im je izgovarao seriju stvarnih ili izmišljenih rijči. Učesnici su reagirali osmijehom ili mrštenjem, a praćeni su polisomnografijom, detaljnim snimcima aktivnosti mozga i srca, pokreta očiju i mišića. Po buđenju, učesnici su opisivali da li su imali lucidne snove i da li se sjećaju interakcije s nekim.

Lucidni snovi

- Većina učesnika studije, bez obzira na to da li imaju narkolepsiju ili ne, reagirala je korektno na verbalne stimuluse dok je spavala. Ovi događaji su bili češći tokom lucidnih snova, kada je svijest na visokom nivou. Ipak, primijećeni su kod obje grupe u svim fazama sna - rekla je Izabel Arnulf.

Ovi podaci mogu da dovedu do promjene definicije spavanja, stanja koje je veoma aktivno i u kome je svijest prisutnija nego što smo mislili, a um otvoren prema svijetu, dodali su francuski naučnici.