Ako postoje suženja ili začepljenja na koronarnim arterijama koja nije moguće, ili nije uputno tretirati implantacijom jednog ili više stentova, a smatra se da je revaskularizacija (terapijsko prokrvljenje) neophodna, pribjegava se bypass-hirurškoj revaskularizaciji.

Dvije vrste

Bypass (bajpas) je engleski izraz koji znači zaobilaznica, poveznica, premoštenje i sl. Princip bypass-operacije je da se osigura zaobilaženje suženja (ili začepljenja) koronarne arterije pomoću druge krvne žile, tako da krv ima mogućnost dotjecati do srčanog mišića alternativnim putem i bez zapreka.

Premosnica je spojena jednim krajem na aortu, a drugim krajem spaja se ''nizvodno'' od mjesta suženja ili začepljenja. Ako pretpostavimo da začepljenje koronarne arterije izgleda kao odron na cesti, kojim je cesta djelimično ili potpuno zakrčena, onda bi premosnica odgovarala novoj cesti-zaobilaznici, kojom se bukvalno zaobilazi zakrčenje. Kao što bi se promet zaobilaznicom odvijao normalno i bez zastoja, bez obzira na zakrčenje, tako se i krvi omogući da teče do srca normalno i bez zapreka.

Anginozne boli

Postoje dvije osnovne vrste bypass-graftova (premosnica): arterijski i venski. Venske premosnice su manje kvalitetni sprovodni kanali. Da bi se načinili venski bypassi, uzima se velika vena s unutrašnje strane noge. Ona se u početku operacije izvadi van i isiječe na segmente. Jednim krajem prišivaju se na aortu, a drugim krajem bočno na srčanu arteriju, nizvodno od mjesta zakrčenja.

Ovim se formira venska zaobilaznica. To je razlog što pacijenti poslije bypass-operacije, osim ožiljka na koži iznad prsne kosti, imaju i ožiljak na nozi. Venski bypass-graftovi su manje kvalitetni graftovi i podložni su stvaranju suženja ili začepljenja na samom bypassu. Ovo može uzrokovati anginozne boli poslije bypass-operacije.

Osim vena, moguće je za bypass uzeti i arteriju. Kao arterija koja se presađuje s neke druge lokacije, najčešće se uzima palčana arterija. Po istom principu, spaja se jednim krajem na aortu, a drugim na srčanu arteriju, niže mjesta zakrčenja. Rezultati po pitanju nastajanja novih suženja na bypassima su bolji nego na venskim bypassima.

Najkvalitetniji bypass-graft

Najkvalitetniji bypass je takozvani LIMA-bypass (lijeva unutrašnja mamarna arterija). Podjednako kvalitetan je RIMA bypass (desna unutrašnja mamarna arterija).

LIMA se češće koristi, jer je na lijevoj strani bliže srcu i lakša za spajanje. Ovo je arterija koja se odvaja od potključne arterije i silazi unutrašnjom stranom prednjeg zida prsnog koša. Ova arterija praktično ne obolijeva od ateroskleroze, tj. na njoj se ne razvijaju suženja i začepljenja, za razliku od drugih arterijskih bypass-graftova, a naročito venskih. S obzirom na to da je ovo najkvalitetniji bypass-graft, on se koristi samo za najvažniju srčanu arteriju - prednju silaznu koronarnu arteriju.