Oficijelne novine EAU „European Urology Today“ navode da više od 92.000 muškaraca u Evropi umire od karcinoma prostate svake godine.

Rani stadij

U skladu sa tim, Evropska urološka asocijacija, kaže prim. dr. Selver Šabanović iz Poliklinike „Šabanović“, razvija strategiju da se podstiče pravovremena ili rana detekcija karcinoma prostate.  

Isto će se provesti putem preporuka Evropske komisije te se nadaju da će time početi mijenjati nacionalne politike širom kontinenta.

-

 Rana detekcija znači efikasniji i jeftiniji tretman, kao što su radikalna prostatektomija ili radioterapija. Urolog može otkriti karcinom prostate u ranom stadiju, kada se može preporučiti tretman s manje nuspojava kao što su inkontinencija ili impotencija i kvalitetniji život prije nego što bolest napreduje. Važno je informirati mušku populaciju o benefitima rane detekcije karcinoma prostate te o rizicima u koliko se na vrijeme ne otkrije - rekao je dr. Šabanović.

Bolest prostate, dodaje, jedan je od najčešćih problema s kojima se suočavaju muškarci. Međutim, najviše strahuju od raka prostate.

Uz strah od samog raka prostate tu su i moguće posljedice liječenja kao što je problem kontrole mokrenja i nemogućnost postizanja erekcije (impotencija).

Uzrok smrti

- Rak prostate je u svijetu četvrti zloćudni tumor po učestalosti kod muškaraca, poslije raka pluća, želuca i debelog crijeva, a trenutno je drugi najčešći uzrok smrtnosti od karcinoma kod muškaraca. Najvažniji činioci za pojavu raka prostate su dob, rasa i porodična predispozicija. Manji utjecaj na pojavu raka imaju drugi činioci, npr. profesionalna ekspozicija, alkohol i pušenje, vazektomija, zračenje i spolno ponašanje - navodi dr. Šabanović. 

Zbog nedostatka specifičnih simptoma rane izlječive faze bolesti, dr. Šabanović savjetuje redovni godišnji urološki pregled muškaraca starijih od 45 godina. Pregled treba uključivati anamnezu, fizikalni pregled i PSA.

Bez specifičnih simptoma

U svojoj ranoj fazi razvoja rak prostate se ne prezentira nikakvim specifičnim simptomima niti znakovima, a to je upravo i bio najznačajniji uzrok kašnjenja s pravodobnom dijagnozom u vremenu prije masovne upotrebe PSA – prostata specifičnog antigena. U slučajevima da je u porodici imao rak prostate otac ili brat preporučuje se prvi pregled odnosno rana detekcija u dobi od 40 do 45 godina.

Krv u sjemenu

Krv u sjemenu ili hematospermija obično nije povezana s rakom prostate, češće je uzrok inflamacija ili iritacija prostate ili sjemenih kesica. Međutim, dodaje dr. Šabanović, u nekim slučajevima krv u sjemenu može predstavljati znak upozorenja na rak prostate te je uvijek bitno posjetiti urologa kako bi se isključila dijagnoza raka prostate.

- Treba istaći da rano otkrivanje raka prostate ima svoje opravdanje i to prvenstveno kod muškaraca s porodičnom anamnezom i kod hronične upale prostate. Primarna prevencija nastoji ukloniti najčešće riziko faktore, zato u najnovije vrijeme najviše istraživani faktor je ishrana. Osnovni nivo primarne prevencije su tjelesna aktivnost, smanjenje unosa masti životinjskog porijekla i crvenog mesa. Pojedini sastojci iz paradajza, rajčice i soje te vitamini D, E i selen imaju povoljan preventivni učinak – kazao je dr. Šabanović.

Tegobe pri mokrenju

Kako je rak prostate bolest starije dobi, iste tegobe mokrenja koje uzrokuje benigna hiperplazija prostate mogu da postoje i u ranim fazama raka prostate.

- Sa starenjem nastaje niz tegoba ili poremećaja mokrenja kao što su iritativni simptomi, noćno mokrenje, učestalo mokrenje, urgentno mokrenje te opstruktivni simptomi, kao što su naprezanje pri mokrenju, tanak mlaz mokraće, produženo mokrenje, odgađanje početka mokrenja, osjećaj nedovoljnog pražnjenja mokraćne bešike, akutni zastoj mokraće, retencija urina pa na osnovu ovih simptoma ne može se razlikovati rak od benignog uvećanja prostate – kaže dr. Šabanović.

Pacijenti koji imaju ove simptome obično se pitaju ili pribojavaju da imaju rak prostate. Međutim, praksa pokazuje da ne moraju imati sve ove simptome, nego mogu imati kombinaciju ovih simptoma, neke od ovih simptoma ili nijedan. U slučaju da pacijenti pate od ovih simptoma, preporučuje se obavezan urološki pregled.

Mučnina i slabost upućuju na oboljenje

Najčešće pitanje pacijenata, kaže dr. Šabanović, je postoje li simptomi ukoliko se rak proširio izvan prostate.

- Simptomi ovise o tome gdje se rak proširio ili metastazirao. Bolovi u leđima, rebrima, kuku ili u ramenima mogu sugerirati da se rak proširio na kosti. Često bol dođe i prođe. Mučnina, slabost ili generalizirani bolovi mogu, također, upućivati na karcinom prostate u uznapredovalom stadiju – kaže dr. Šabanović.

Rijetko, dodaje, uznapredovali rak prostate može prouzrokovati bol u zdjelici ili paralizu. Svi ovi simptomi su nespecifični.

Međutim, postoje i pacijenti s uznapredovalim rakom prostate koji imaju malo ili nikakve simptome. Iz svega naprijed navedenog je rutinski pregled veoma značajan.