"Srećan rođendan, sve najlepše ti želim", poruka je koju tog jednog dana u godini pročitamo na desetinu puta. Rođendanske čestitke, kako rastemo postaju rutinska stvar, na koju ne obraćamo pažnju. Međutim, kada se ulozi "rođendanca" nađe lider jedne od najmoćnijih država na svijetu - poput predsjednika Kine Si Đinpinga (Xi Jinping), a u ulozi "onog ko čestita" predsjednik Rusije Vladimir Putin svaka riječ analizira sa punom pažnjom, tolikom da se u obzir uzima i mjesto na kom je napisan zarez.

Naime, Putin je Siju poslao telegram čestitke za njegov 70. rođendan u srijedu, piše New York Times. 

Tada je svom "dragom prijatelju" prijatelju poželio dobro zdravlje, sreću i uspjeh, dodatno učvrstivši sliku lične veze između njih.

- Hvala vam za napore koje ste ulagali tokom mnogo godina da ojačate naše sveobuhvatno partnerstvo i stratešku interakciju između naših zemalja - napisao je Putin.

To ne iznenađuje, jer je bliski odnos između dvojice lidera i njihovih nacija bio je ključan za ekonomski opstanak Rusije otkako je napala Ukrajinu prije skoro 16 mjeseci. Ali rizikuje da dugoročno postane opasan, jer Rusija postaje sve više oslonjena na Kinu, dok Kina zauzima odmjereniji pristup prema Moskvi i nastoji da povrati evropsku podršku.

Mogu li da ostanu "prijatelji"?

Konkretno, u Rusiji je Kina dočekana kao ekonomski partner koji je alternativa Zapadu, čak i usred straha među nekima da bi Moskva mogla da postane vazal Pekinga.

Kina je snabdijevala izolovanu zemlju mnogim proizvodima, pošto su se zapadne kompanije povukle sa tržišta. To je najvažniji energetski potrošač Rusije, koji kupuje više svoje nafte od bilo koje druge zemlje i potencijalno postaje veći potrošač svog gasa, sada kada je prodaja Evropi presušila. Ti kontinuirani prihodi od energije pomogli su ruskoj vladi da finansira rat.

Sa druge strane, u Pekingu se Rusija smatra vitalnim partnerom protiv sve ujedinjenijeg Zapada. Ali potreba Rusije za ekonomskom i političkom podrškom – i molbe za oružjem – također su podstakle zabrinutost da Kina postaje previše vezana za Putinov rat i da je sve više izložena diplomatskoj šteti koju to donosi.

Kina postaje zabrinuta i zbog otuđenja Evrope, koja je mnogo veći trgovinski partner od Rusije i ključni igrač u rivalstvu između Pekinga i Vašingtona. Kineska vlada je također nastojala da ublaži eskalirajuće tenzije sa Sjedinjenim Državama, složivši se da održi dvodnevne sastanke sa američkim državnim sekretarom Entonijem Blinkenom (Antony) u Pekingu.

Džozef Torigijan, docent na Američkom univerzitetu u Vašingtonu koji proučava kinesku i rusku politiku, smatra da je to "nezgodan ples".

- Ne želite da Zapad pomisli da bi mogli da podijele partnerstvo, ali isto tako partnerstvo ima stvarne ekonomske i reputacione troškove za Kinu - naveo je.

Rođendanska čestitka = slamka spasa za Putina?

Uz to, rođendanske želje Putina dolaze nakon što je Sankt Peterburgski međunarodni ekonomski forum, godišnji događaj nalik Davosu, pružio novu demonstraciju sve dublje izolacije Rusije kao rezultat njenog rata protiv Ukrajine.

Ovaj događaj je tokom prethodnih godina služio kao izlog ruskog tržišta prije svega velikim evropskim i američkim kompanijama. Ove godine nigdje nije bilo najviših zapadnih rukovodilaca. Na događaju su bili paneli o „dedolarizaciji“ globalne trgovine i ekonomskom potencijalu Šangajske organizacije za saradnju, regionalne grupe koja uključuje Rusiju i Kinu.

Ipak, visokih kineskih funkcionera gotovo da nije bilo, što je dio onoga što se čini kao napor Pekinga da izbjegne da bude viđen kao voljni pobornik Putinovog rata.

Tu su bili samo kineski ambasador u Rusiji i vođa kineske trgovinske grupe.

Ne tako davno, 2019. godine forumu je prisustvovao čak i Si. Tada su on i Putin promovisali svoje zemlje kao čuvare slobodne globalne trgovine. Te godine je prisustvovao i niz najviših kineskih rukovodilaca i zvaničnika.

Danas, uprkos porastu trgovine između Rusije i Kine od 41 posto u prvih pet mjeseci ove godine, kineske kompanije su oprezne u pogledu ulaganja u Rusiju, velikim dijelom zbog rizika od kažnjavanja zapadnih vlada.

Sjao Bin, istraživač vanjske politike u Pekingu, misleći na kineske investicije rekao je da je došlo i do smanjenja predratne saradnje, jer na kraju krajeva, američke sankcije moraju biti uzete u obzir.

Mnogi ruski korporativni lideri, s druge strane, oprezni su po pitanju dominacije Kine.

Tatjana Mitrova, naučni saradnik Centra za globalnu energetsku politiku na Univerzitetu Kolumbija kaže da je za ruske biznismene bilo kakva zavisnost od Kine prava noćna mora.

Također, na diplomatskom frontu, kineski zvaničnici su nastojali da poboljšaju položaj Kine u zapadnoevropskim zemljama koje su kritikovale zemlju jer ne koristi svoj uticaj na Rusiju da zaustavi rat.

I naučnici zaposleni u kineskim vladinim institutima postali su smjeliji u tvrdnji da Peking treba jasnije da pokaže granice svog partnerstva sa Rusijom.

Šta Si želi?

Ali, čini se da je Si odlučan da nastavi da tretira gospodina Putina kao cijenjenog vršnjaka, uvjeren da Sjedinjene Države i njihovi saveznici žele da drastično oslabe Rusiju i zaustave uspon Kine kao velike sile. Dvojica lidera su potvrdila partnerstvo svojih zemalja na samitu u Moskvi u martu. Oni su i inače koristili rođendane da nagovještavaju svoju bliskost otkako je Si postao kineski predsjednik 2012. godine, razmjenjujući poklone uključujući sladoled, vezeni portret Putina i ruski „Jotafon“ za Sija.