Eparhija raško-prizrenska Srpske pravoslavne crkve (SPC) odbila je ponudu da Ministarstvo kulture Kosova izvrši procjenu štete u manastiru Banjska i radi na saniranju štete koja je načinjena u toku nedavnih oružanih sukoba, javlja Anadolija.

Zaštita svetinje

- Smatramo da je načinjenu štetu svakako neophodno popraviti i eparhija već godinama radi uz pomoć domaćih i međunarodnih dobrotvora na obnovi i zaštiti svetinja, manastira Banjska, koji je jedna od najvažnijih zadužbina Svetog kralja Stefana Milutina iz 14. stoljeća. 

Duboko smo razočarani izjavama ministra kulture Kosova Hajrula Čekua koji je u svojim javnim izjavama na društvenoj mreži X ponovo odbio da navede pravo ime naše crkve, izostavljajući i da se radi o manastiru Srpske pravoslavne crkve, u kome se inače redovno služe službe, u kome živi monaško bratstvo i gdje dolaze brojni poklonici radi molitve.

Na ovaj način ne samo da se ponovo prisvaja kulturna baština Srpske pravoslavne crkve i negira njen identitet, već ispada i da je bitnije to što je manastir prije hiljadu godina bio ranohrišćanska svetinja nego da se radi o živom manastiru, što govori o pravom odnosu kosovskih institucija prema našoj kulturnoj baštini - navode iz Eparhije raško-prizrenske.

Manastir Banjska, naglašavaju, nije samo kulturno historijski-spomenik, o kome se crkva i država već godinama istrajno brinu, već prije svega svetinja SPC-a, koja je od velikog značaja za duhovni život srpskog naroda, posebno na sjeveru Kosova.

- Gospodin Čeku u svojoj objavi govori o ranohrišćanskoj crkvi, iako se zna da je manastir Banjska od 14. stoljeća jedna od najznačajnijih svetinja SPC-a i grobna crkva svetog kralja Milutina, koja je posljednjih godina značajno obnovljena. Eparhija raško-prizrenska se, inače, već godinama suočava sa kontinuiranim negiranjem crkvenog i duhovnog identiteta naše crkve na Kosovu, u čemu u posljednje vrijeme prednjači upravo ministar Čeku.

Istovremeno, Srpskoj pravoslavnoj crkvi na Kosovu se od tih istih institucija negiraju osnovna vjerska prava, što se najbolje vidi u slučaju neizvršavanja odluke Ustavnog suda Kosova o zemlji manastira Visoki Dečani, koja nije upisana u opštinski katastar već sedam godina, uprkos stalnim apelima međunarodnih predstavnika i uglednih međunarodnih organizacija koje se bave vjerskim pravima i zaštitom kulturne baštine.

Našoj crkvi kosovske institucije uporno odbijaju pristup jednom broju naših vjerskih objekata, gdje naši vjernici i sveštenstvo ne mogu da pristupe, što je također protivno ne samo međunarodnim standardima o vjerskim slobodama, već i kosovskim zakonima, koje bi te institucije prve morale da poštuju. Kosovske institucije trenutno rade i na usvajanju zakona sa namjerom da se ukinu neka od posljednjih prava koja su ostala Srpskoj pravoslavnoj crkvi od tzv. Ahtisarijevog plana, iako se radi o pravima koja su međunarodno garantovana - naglašavaju iz Eparhije raško-prizrenske.

Politički čin

U takvoj neprihvatljivoj situaciji, Eparhija navode, "nije voljna da prihvati mješanje kosovskih institucija u život crkve i preuzimanje zaštite manastira Banjska".

- Ovu inicijativu prije svega vidimo kao politički čin koji ima za cilj ne samo stavljanje vjerske i kulturne baštine SPC-a na Kosovu pod političku kontrolu kosovskih institucija, već i kao korak ka daljoj degradaciji naših osnovnih vjerskih sloboda i prava i kulturnoj aproprijaciji naših crkava i manastira.

Eparhija raško-prizrenska je sposobna da samostalno angažuje nezavisne eksperte koji bi procjenili nastalu štetu, kako bi sopstvenim sredstvima i sredstvima naših dobrotvora obnovila ono što je oštećeno, kao što je činila i u slučaju drugih crkava i manastira koji su pretrpjeli oštećenja ili bili skoro uništeni u posljednjih dvadesetak godina - navode iz Eparhije raško-prizrenske.