SRBIJA

30 godina od prvih višestranačkih izbora u Srbiji: Dan kada je Milošević odredio naše sudbine

Do tada, obavljao je funkciju predsjednika Predsjedništva Srbije što je, po tada važećem Ustavu, bila funkcija ravna funkciji predsjednika države

Slobodan Milošević. Profimedia

D. H.

9.12.2020

Ubjedljivi trijumf na izborima koji su održani 9. decembra 1990. godine, mnogi su ocijenili kao dan kada je narod Slobodanu Miloševiću "dao moć da kroji sudbinu Srba".

Prvi višestranački izbori za Narodnu skupštinu Srbije poslije Drugog svjetskog rata održani su na današnji dan prije 30 godina, a tada su uporedo sa parlamentarnim održani su i predsjednički. Socijalistička partija Srbije ubjedljivo je trijumfovala osvojivši čak 194 mandata u Skupštini, dok za predsjednika izabran njihov lider Slobodan Milošević.

Do tada, obavljao je funkciju predsjednika Predsjedništva Srbije što je, po tada važećem Ustavu, bila funkcija ravna funkciji predsjednika države.


Promjena Ustava i izbornog sistema

Poslije raspada Saveza komunista Jugoslavije početkom 1990, u Srbiji je te godine uveden višestranački sistem. Novoformirane opozicione partije tražile su da prvi slobodni izbori budu održani što prije, ali vlast je insistirala da se prvo promijeni Ustav Srbije. 

Prije izbora održan je referendum kojim je donijeta odluka o promjeni najvišeg pravnog akta države iako se tadašnja opozicija protivila smatrajući da je potrebno da ustavne promjene napravi novoizabrana, višestranačka Narodna skupština.

Izbori su raspisani na osnovu odluke Narodne skupštine Srbije i prethodno donesenih zakona o izboru narodnih poslanika i o izbornim jedinicama. Organizovani su po većinskom, dvokružnom izbornom sistemu a Srbija je podijeljena u 250 izbornih jedinica.


Ubjedljivi trijumf Miloševića na izborima

Na izbore je tada izašlo 5.030.440 birača ili 71,49 posto. SPS je osvojio 46,1 posto, odnosno 2.320.587 glasova, ali je zbog izbornog sistema to značilo ukupno čak 194 od ukupno 250 mandata u parlamentu. 

Najjača opoziciona partija, Srpski pokret obnove, dobila je 19 mandata a Demokratska stranka svega sedam poslaničkih mjesta u Narodnoj skupštini.

Na osnovu rezultata glasanja u Narodnu skupštinu ušli su predstavnici 15 političkih partija i grupa građana.

Na istovremeno održanim predsjedničkim izborima, još u prvom krugu, sa osvojenih 65,34 posto glasova (million glasova više od partije SPS) pobijedio je Slobodan Milošević. On je za tu funkciju ponovo izabran i dvije godine kasnije, gdje se zadržao još 7 godina.

Za predsjednika SR Jugoslavije izabran je u Saveznoj skupštini 25. jula 1997. godine. Na toj funkciji bio je do 5. oktobra 2000., kada je pod pritiskom javnosti priznao poraz na predsjedničkim izborima održanim 24. septembra te godine.

Na tim izborima Slobodan Milošević je dobio 1.826.799, odnosno 37,15 posto glasova birača.

Za predsjednika SRJ tada je izabran kandidat Demokratske opozicije Srbije (DOS) Vojislav Koštunica, sa 2.470.304, odnosno 50,24 posto glasova birača. 


Hapšenje i izručenje Haškom tribunalu

Milošević je uhapšen 1. aprila 2001. pod optužbom za finansijske malverzacije povezane s carinom, ali taj proces nije vođen, pošto je na Vidovdan 28. jula 2001. izručen Haškom tribunalu. 

Pred Haškim tribunalom je 27. maja 1999. optužen, zajedno sa još četvoricom visokih funkcionera SRJ i Srbije, za zločine protiv čovječnosti i ratne zločine počinjene na Kosovu.

Novu optužnicu protiv Miloševića Haški tribunal podigao je 9. oktobra 2001. za ratne zločine u Hrvatskoj, a 23. novembra za genocid nad Muslimanima i Hrvatima u BiH.

Suđenje Miloševiću u Hagu počelo je 12. februara 2002. godine.

Umro je 11. marta 2006. od infarkta, u svojoj ćeliji u pritvoru Haškog tribunala. Zbog njegove smrti proces protiv njega obustavljen je 14. marta 2006.

Njegovi posmrtni ostaci dopremljeni su iz Haga u Beograd četiri dana posle smrti, da bi njegovo tijelo 16. marta bilo izloženo u holu zgrade Muzeja "25. maj" u okviru muzejskog kompleksa na Dedinju.

Sahranjen je u dvorištu porodične kuće u Požarevcu, 18. marta 2006.

Video
Vlasnik autorskih prava © avaz-roto press d.o.o.
ISSN 1840-3522.
Zabranjeno preuzimanje sadržaja bez dozvole izdavača.