Haris Pašović, bh. pozorišni i filmski reditelj, poznat po svojim snažnim predstavama koje istražuju pitanja rata, mira, ljudskih prava i identiteta, privodi kraju pripreme za „Oslobođenje Sarajeva“, predstavu koja će premijerno biti izvedena 22. oktobra u Sarajevskom Ratnom Teatru (SARTR).

U okviru priprema za ovu značajnu premijeru, Pašović je za „Dnevni avaz“ istakao da umjetničko pozorište mora uvijek govoriti istinu o čovjekovom životu.

Političke odredbe

- Ono što se najdublje tiče nas danas, tiče se i ljudi u Južnoafričkoj Republici, Francuskoj, Kini, Čileu. To su ljubav, prevara, posao, gubitak posla, novac, strah od rata i nasilja, odgovornost. Mlada žena iz Sarajeva i mlada žena iz Hamburga imaju više zajedničkog nego što se čini na prvi pogled. Ljudi u BiH, Srbiji, Hrvatskoj i Crnoj Gori imaju identične probleme, identične strahove, imaju isti humor, imaju istu narav. Mi smo svi bliži jedni drugima nego što politike to žele, a naši političari ne žele da mi živimo u miru – rekao je Pašović.

Tokom opsade Sarajeva, Pašović je organizirao predstave u ekstremno teškim uvjetima.

- Ja sam bio umjetnički formiran kad je počeo rat. Najvažnija spoznaja tokom opsade Sarajeva je to da je publika bila spremna rizikovati život da bi prisustvovala predstavi. To me je impresioniralo u Sarajevu. Rat u BiH je najvažnije iskustvo u mom životu, za koje bih najviše volio da se nije desilo – kazao je Pašović.

Inspiraciju za predstavu „Oslobođenje Sarajeva“ Pašović je našao u drami Dušana Jovanovića „Oslobođenje Skoplja“.

- Nikad nije postavljena predstava o okupaciji Sarajeva u Drugom svjetskom ratu, a to je bio jedan od četiri najtragičnija događaja u historiji Sarajeva. Nema ozbiljne drame koja je napisana o tom vremenu. Ja sam adaptirao dramu „Oslobođenje Skoplja“ Dušana Jovanovića, jednog od naznačajnijih jugoslavenskih i slovenačkih dramskih pisaca i reditelja. Sličnost između Sarajeva i Skoplja u Drugom svjetskom ratu je ogromna. Oba grada su suštinski multikulturna. Oba su na rijeci. Oba su bila okupirana i u oba je djelovao snažan pokret antifašističkog otpora. Jedina razlika je što su Skoplje okupirali nacisti i bugarski fašisti, a Sarajevo nacisti i ustaše – naglasio je Pašović.

Pašović je istakao da su djeca glavni junaci u predstavi jer u ratovima upravo ona prva stradaju, te dodaje da su ljudi jedina vrsta koja masovno ubija pripadnike svoje vrste – uključujući i mladunce.

Ratno Sarajevo

- Mi smo najprimitivnija vrsta u prirodi. Moja glavna motivacija je bio fascinantni otpor koji je prikazan u drami, a koji se događao i u stvarnosti Sarajeva u Drugom svjetskom ratu. Uprkos ustaškom i nacističkom teroru, uprkos gladi i neimaštini, ilegalni pokret otpora predvođen Komunističkom partijom Jugoslavije bio je ogroman. Nacisti i ustaše su provodili genocid nad sarajevskim Jevrejima, Srbima i Romima. Hiljade njih su deportovali u Jasenovac, logor smrti u Hrvatskoj, u kojima su ih ubijali na gnusne načine. Ubijali su i muslimane i Hrvate koji su bili članovi pokreta otpora. Jezu izaziva činjenica da je u okupaciji Sarajeva u Drugom svjetskom ratu i u opsadi Sarajeva od 1992. godine do 1996. ubijen skoro isti broj Sarajlija, približno po 11 hiljada – dodao je Pašović, i dodao da od glumačke ekipe zavisi koliko je teško prenijeti tako važnu historijsku temu na scenu.

Vrhunski tim

- U SARTR-u sam radio prvi put i oduševljen sam fascinantnom glumačkom ekipom. Davor Sabo, Maja Salkić, Kemal Rizvanović, Hana Zrno, Jasenko Pašić, Alen Konjicija, Faruk Hajdarević i Mirela Lambić su jednostavno – fantastični. Dječiji ansambl, Luka Sučić, Livia Delibašić, Una Bajrović, Merijem Serdarević, Leon Rauković i Dino Hamidović su, zaista, izvanredni! Vrhunski kreativni tim sačinjavaju Lada Maglajlić i Vedad Orahovac (scena), Irma Saje (kostim), Dino Šukalo (kompozitor); Larisa Lipovac Navojec (koreografija), Fuda Šetić i Irma Granulo (harmonika); Dino Hujić (videodizajn); Dejan Sredojević (scenski govor) i Naida Čelik (grafički dizajn). Produkcija, tehnika i administracija pozorišta SARTR su bile izvanredne tokom pripreme predstave – kazao je Pašović.

Planova i ideja za nove projekte uvijek ima. Kada bih živio još deset života ne bih stigao da izrežiram sve što želim, istakao je Pašović