NA DANAŠNJI DAN

Džon Lenon: 44. godišnjica smrti pjevača i gitariste “Beatlesa”, najutjecajnije rok grupe svih vremena

Danas je nedjelja, 8. decembar/prosinac 2024. godine, do kraja godine preostala su još 23 dana

Facebook

I. P.

8.12.2024

Na današnji dan 1980. godine, u Njujorku je ubijen Džon Lenon (John Lennon), britanski muzičar, kompozitor, tekstopisac, pjevač i gitarist najpopularnije rok grupe 20. vijeka i najutjecajnije svih vremena “Beatlesa”, koju su uz Lenona činili: Pol Makartni (Paul McCartney), Džordž Harison (George Harrison) i Ringo Star (Starr).

Lenona je ubio mentalno poremećeni obožavatelj Mark Dejvid Čepmen (David Chapman), koji je kasnije osuđen na doživotni zatvor.

S Polom Makartnijem Lenon je bio duo koji je veoma utjecao na razvoj rok muzike. Džon je i danas jedan od najpopularnijih i najutjecajnijih muzičara i njegove pjesme su rangirane među najbolje i najslušanije pjesme 20. vijeka.

Najpoznatije pesme iz solo karijere su mu “Imagine”, “Jealous Guy”, “Give Peace a Chance”.

Bio je oženjen Japankom Joko Ono.

Tvrtko I Kotromanić. Wikipedia.org

Sklopljen brak između Tvrtka I i Doroteje Bugarske

1374. - Sklopljen brak između tadašnjeg bosanskog bana Tvrtka I Kotromanića i Doroteje Vidinska Šišman, poznatije kao Doroteje Bugarske, kćerke bugarskog cara Ivana Aleksandra Sracimira Šišmana. Prema dubrovačkim zapisima, vjenčanje je bilo veliko i svečano, u prisustvu Tvrtkove majke Jelene, brata Vuka, bosanskih velikaša i poslanika susjednih zemalja i gradova. Godine 1377., kada je Tvrtko I Kotromanić krunisan za kralja Bosne, Doroteja je postala i prva kraljica Kraljevine Bosne te majka Tvrtka II, drugog kralja Kraljevine Bosne. Brak je trajao do 1390. godine, kada se pretpostavlja da je Doroteja preminula jer je Tvrtko I pregovarao s austrijskim vojvodom Albertom III o mogućem braku s nekom Habsburgovkom.

1542. – Rođena Meri Stjuart (Mary Stuart), škotska kraljica od 1560. godine. Zbog prokatoličke politike bila je primorana da abdicira 1567. godine i da se skloni u Englesku, gdje je dospjela u zatvor i poslije 18 godina zatočeništva pogubljena (1587.) pod optužbom da je pripremala zavjeru protiv engleske kraljice Elizabete I.

1626.– Švedska kraljica Kristina Augusta (Christina), koja je kraljevsku krunu naslijedila u šestoj godini (1632.), a zvanično je krunisana 12 godina kasnije, rođena je na današnji dan. Bila je jedna od najobrazovanijih žena Evrope, te mecena nauke i književnosti, a na dvoru je okupljala učene ljude, među kojima i francuskog filozofa Renea Dekarta (Descartes). Prisiljena je da abdicira 1654. godine, kada je prešla u katoličanstvo i živjela po evropskim gradovima.

1638. – Umro dubrovački barokni pjesnik Ivan Gundulić, najznačajniji pjesnik južnoslavenskog područja u 17. vijeku. Pisao je mitološke drame i romantične tragikomedije, a najvrednija njegova djela su lirski ep “Suze sina razmetnoga”, junački ep “Osman” i pastirska igra “Dubravka” koja završava čuvenom himnom slobodi.

1822. - Rođen srbijanski pisac Jakov Ignjatović, tvorac i najznačajniji predstavnik realističkog romana u srpskoj književnosti. Djela: “Trpen-spasen”, “Milan Narandžić”, “Čudan svet”, “Vasa Rešpekt”, “Večiti mladoženja”, “Stari i novi majstori”, “Patnica”.

Stevo Žigon. Themoviedb.org

Rođen Stevo Žigon, bard jugoslavenskog glumišta

1926. – U Ljubljani je rođen Stevo Žigon, bard jugoslavenskog glumišta i pisac. Njegove najbolje uloge su novinara u filmu „Oksigen“, za koju je na Festivalu u Puli nagrađen Zlatnom arenom, te u filmu „Rondo“ . Ostvario je i maestralne uloge u tv-serije „Otpisani“ i „Povratak otpisanih“, te u kratkim igranim filmovima. Preminuo je 28. decembra 2005. godine u Beogradu.

1832.– Rođen norveški pisac Bjernstjerne Martinius Bjernson, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1903. godine, vodeća ličnost norveškog i nordijskog kulturnog života u 19. vijeku. Književnu slavu stekao je pripovijetkama “Sineve Sulbaken”, “Arne”, “Srećan dečak”, “Otac”, kojima je otvorio novu epohu norveške proze.

1864. - Umro Džordž Bul (George Boole), engleski matematičar i filozof, koji se smatra utemeljiteljem informatike. Izumitelj je Booleove algebre koja je osnova modernih informatičkih kalkulacija.

1865. - Rođen finski kompozitor Jan Sibelijus, čije delo je inspirirano finskim folklorom, posebno epom “Kalevala”. Najpoznatija djela: “Finlandija”, “Karelija”, “Tužni valcer”.

1903. - Umro Herbert Spencer, britanski filozof i jedan od utemeljitelja sociologije. Zagovarao je ravnopravnost građana, koja može postojati isključivo u kapitalističkom tržištu roba i radne snage. Zato će Spencer definirati demokratiju kao političku organizaciju izgrađenu u skladu sa zakonom jednake slobode.

Džim Morison. Amazon.es

Rođen Džim Morison, legendarni vođa "Doorsa"

1943. - Rođen Džejms Daglas Džim Morison (James Douglas Jim Morrison), pjevač i legendarni vođa "Doorsa". Reditelj Oliver Stone je 1991. godine snimio film "The Doors" koji se temelji na životu Džima Morisona, s Valom Kilmerom u glavnoj ulozi.

1953. - Kimila En Kim Besindžer (Kimila Ann Basinger), američka filmska glumica švedskog, irskog i čeroki porijekla, rođena je na današnji dan. Dobitnica je brojnih filmskih nagrada, između ostalih i Oskara, a nalazi se na 12. mjestu „Playboyevog“ popisa najseksepilnijih žena 20. vijeka.

1964. - Rođena Teri Lin Hačer (Teri Lynn Hatcher), američka glumica. Proslavila se ulogom Suzan Majer (Susan Mayer) u TV seriji “Očajne domaćice”.

1981. - Azra Akin, tursko-holanski model, Miss svijeta 2002. godine, rođena je na današnji dan. Kada je imala 17 godina, izabrana je za najbolji ženski model Turske, a 2003. godine osvojila je zlatnu medalju, kada je učestvovala u britanskom rijliti šou “The Games”.

2000. – U Otavi je održan prvi svjetski samit posvećen kulturi i umjetnosti na kojem je osnovana Međunarodna federacija agencija za podršku umjetnosti.

Mirza Delibašić. Efecomunica.efe.com

Preminuo Mirza Delibašić, najbolji bh. košarkaš, ali i sportist 20. vijeka

2001. - Preminuo Mirza Delibašić, najbolji bosanskohercegovački košarkaš, ali i sportista 20. vijeka. Popularni Kinđe uvršten je među 50 osoba koje su najviše doprinijele Euroligi. U svojoj 14. godini, 1968., Mirza je postao pionirski prvak Bosne i Hercegovine u tenisu, ali se opredijelio za košarku, te iste godine postao član košarkaškog kluba Sloboda iz Tuzle. U ovom klubu ostao je do 1972., kada je prešao u KK Bosna, za koji je odigrao 700 utakmica i postigao više od 14.000 koševa. S Bosnom je bio prvak Jugoslavije i Evrope te osvojio Kup SFR Jugoslavije u košarci. Također, s ekipom Bosne bio je i viceprvak svijeta, osvojivši drugo mjesto na klupskom prvenstvu svijeta, Interkontinentalnom kupu odigranom 1979. u Brazilu. Nakon Bosne Kinđe je igrao za Real Madrid, ali se, 1983. godine, usljed izljeva krvi u mozak morao penzionisati.

S reprezentacijom Jugoslavije, za koju je ubilježio je 176 utakmica i postigao 1.759 poena, bio je prvak Balkana, Evrope, svijeta i olimpijski pobjednik. Bio je prvi selektor košarkaške reprezentacije Bosne i Hercegovine. Na Evropskom prvenstvu 1993. u Njemačkoj pod njegovim vodstvom reprezentacija Bosne i Hercegovine osvojila je osmo mjesto. Godine 1995., podnio je ostavku na mjesto selektora, te postao direktor KK Bosna iz Sarajeva, ostavši na tom mjestu do smrti.

2001.– Preminula Frensis Elizabet Snajder Holberton, jedna od pionirki kompjuterskog programiranja. Ranih 40-ih programirala je revolucionarni ENIAC digitalni kompjuter za američku vojsku, a kasnije je učestvovala u kreiranju kompjuterskog jezika COBOL i FORTRAN.

Vlasnik autorskih prava © avaz-roto press d.o.o.
ISSN 1840-3522.
Zabranjeno preuzimanje sadržaja bez dozvole izdavača.