Na današnji dan 1828. godine, rođen je Lav Nikolajevič Tolstoj, ruski grof, književnik i mislilac, najznačajniji svjetski romanopisac. Bio je pacifist i vegetarijanac, te otac 13-ero djece.

Tolstojevi roditelji su umrli dok je bio mali, pa su njega, braću i sestre odgajali razni rođaci. Zanimljiv je bio njegov ljubavni život, koji je u nekim periodima graničio s raskalašnošću, a navodno je već od osme godine počeo “tražiti djevojke”. Jednu od njih, Ljubov Isljenjoevu, povrijedio je u napadu ljubomore, a njenom kćerkom Sofijom Andrejevnom Bers, koja je bila 16 godina mlađa od njega, oženio se mnogo godina kasnije.

Profesori Kazanskog univerziteta, gdje je Tolstoj studirao pravo i orijentalistiku, opisivali su ga kao “nesposobnog i nezainteresiranog za učenje”, a on je prekinuo studije i vratio se na imanje, da bi sljedećih desetak godina uglavnom pio, kockao i zavodio žene. Pisati je počeo u vojsci, kada je napisao prva tri autobiografska romana: “Djetinjstvo”, “Dječaštvo” i “Mladost”. Uporedo je učestvovao u Krimskom ratu, te je 1854. i 1855. izdržao jedanaest mjeseci opsade Sevastopolja, gdje je napisao “Sevastopoljske pripovijetke”. Zbog “iznimne hrabrosti” koju je iskazao u vojsci dobio je čin poručnika.

“Uskrsnuće”

Tokom putovanja po Evropi, 1860. i 1861. godine, Tolstoj je upoznao slavnog francuskog pisca Viktora Igoa (Victora Hugo), kao i Pjer-Žozepa Prudona (Pierre-Joseph Proudhon), koji je bio jedan od osnivača anarhističke misli, slavan po izreci »Anarhija je red bez moći«. Prudonovi stavovi o obrazovanju i djelo “La Guerre et la paix” (Rat i mir) ostavili su jak dojam na Tolstoja, te je od njega preuzeo naslov za svoj najpoznatiji roman “Rat i mir”, koji je napisao 1869. godine.

“Rat i mir” se smatra jednim od najvećih romana ikad napisanih, jer priča o četiri plemićke porodice tokom ratnih i političkih previranja u Rusiji početkom 19. vijeka uključuje gotovo 600 likova. Iako je “Rat i mir” proglašen najboljim primjerom klasičnog realizma, Tolstoj ga nije zvao romanom nego »epom u prozi«, a tek je “Anu Karenjinu”, koju je pisao od 1873. do 1877. godine, smatrao svojim prvim »pravim« romanom.

Posljednji roman “Uskrsnuće” napisao je 1899. godine, koji je, ustvari, kritika “nepravednih i licemjernih ljudskih i crkvenih zakona”. Zbog “Uskrsnuća”, kao i nekoliko eseja u kojima je osudio svaki oblik organizirane religije, 1901. godine ekskomuniciran je iz Ruske pravoslavne crkve, a 1904. je napisao svoje posljednje djelo, pripovijest (kratki roman) “Hadži Murat”.

Umro je od upale pluća, 20. novembra 1910. godine. 

Preminuo književnik Stefan Malarme, osnivač simbolizma

Godine 1898., na današnji dan, preminuo je francuski pisac Stefan Malarme (Stephane Mallarme), jedan od osnivača simbolizma, a njegovo stvaralaštvo je utjecalo na kubizam, futurizam, dadaizam i nadrealizam.

Malarme je rođen 18. marta 1842. godine u Parizu, gdje se i školovao. Diplomirao je 1960. godine jezike i književnost, a potom engleski jezik usavršavao na studijama u Londonu. Po sticanju diplome profesora engleskog jezika, radio je u mnogim školama širom Francuske, te se skrasio u jednoj od pariskih škola, gdje je radio do penzije.

„Utorkaši“

Poznato je da je Malarme okupljao intelektualce u svojoj kući, gdje su raspravljali o umjetnosti, poeziji i filozofiji, pretvorivši svoj dom u neku vrstu književnog salona. Kako su se okupljali utorkom, ta grupa intelektualaca nazvana je „utorkaši“, a među njima su bile mnoge važne književne ličnosti poput Vilijama Batlera Jejtsa (William Butler Yeats), Rajnera Marie Rilkea (Rainer Maria Rilke), Pola Verlena (Paul Verlaine) i drugih.

Malarme je jako utjecao na pjesnike s kojima se družio, jer je bio uzor modernog, simboličkog pjesnika. U svojoj poeziji je izbjegavao imenovanje stvari, stvarajući njihovu atmosferu, odnosno nije kazivao, nego nagovještavao, nije djelovao opisom, nego sugestijom. Veliku važnost davao je jeziku, kao moćnom sredstvu pjesničkog izražavanja. Zbog toga se smatra duhovnim ocem velikog broja avangardnih pravaca u poeziji 19. vijeka.

Svoju prvu pjesmu „Placet“ Malarme je objavio u francuskom magazinu „Le Papillon“, potom su uslijedila djela „Popodne jednog fauna“ (1876.), „Sabrane pjesme“ (1887.), „Stihovi i proza“ (1893.), „Stranice“ (1891.), „Muzika i književnost“ (1891.). „Lutanja“ (1897.). Nije stigao da završi svoje posljednje djelo koje je naslovio „Veliko djelo“.

U Francuskoj, u Vilenu na Seni nalazi se Muzej Malarmea koji je napravljen u kući u kojoj je Malarme živio posljednje godine svog života.