Međunarodni mehanizam za krivične sudove (MMKS) danas je bivše šefove Službe državne bezbjednosti (SDB) Srbije, Jovicu Stanišića i Franka Simatovića, osudilo na kaznu po 12 godina zatvorske kazne za zločine počinjene u Bosni i Hercegovini i Hrvatskoj.

Uklanjanje Bošnjaka i Hrvata

Stanišić, bivši šef SDB-a Srbije, i Simatović, bivši komandant Jedinice za specijalne operacije (JSO) SDB-a, osuđeni su za teške zločine tokom ratova u Hrvatskoj i Bosni i Hercegovini.

Podsjetimo, Haški tribunal ih je još 2013. oslobodio krivice, ali je Apelaciono vijeće 2015. usvojilo žalbu Tužilaštva i naložilo da suđenje bude ponovljeno po istoj optužnici.

Zločini u Duboju

Vijeće smatra da je Tužilaštvo dokazalo zločine u Doboju gdje su civili zatvarani i ubijani. Navodi se da su 12. jula 1992. pripadnici srpskih snaga ubili 16 nesrpskih civila tako što su ih upotrijebili kao živi štit. Konstatuje se da je Arkanova Srpska dobrovoljačka garda ubila civile u Trnovi i Sasini, a paravojna grupa “Škorpioni”u Trnovu. Pretresno vijeće konstatuje da je Tužilaštvo van sumnje dokazalo navode koji se odnose na ubistvo, zločine protiv čovječnosti i kršenje zakona ili običaja ratovanja.

U presudi se konstatuju zločini koji su srpske snage počinile na području Hrvatske, uključujući brutalna ubijanja nesrpskih civila. Vijeće navodi da su neka od ubistava počinili pripadnici "Arkanovaca".

Sličan obrazac se odvijao i u BiH, u opštinama Bijeljina, Bosanski Šamac, Doboj, Sanski Most, Trnovo i Zvornik.

Sudija navodi da su Bijeljini teror su zavele Arkanova i Mauzerova "Garda". Pripadnici tih grupa vršili su zločine velikih razmjera. Pljačkali su ubijali i silovali i zatvarali nesrbe na području opštine. Na kraju, veliki broj Muslimana napustio je opštinu. Vijeće konstatuje brojna zlodjela i u opštinama Zvornik i Bosanski Šamac, uključujući masovna zatvaranja.

Pretresno vijeće konstatovalo je da da su zajednički zločinački cilj trajnog uklanjanja nesrpskog stanovništva dijelili srpski rukovodioci Srbije, Krajine, Slavonije, Baranje i zapadnog Srema, te BiH.

Što se tiče srpskih snaga u BiH Vijeće je konstatovalo da je Stanišić bio u kontaktu s Radovanom Karadžićem, međutim da nema dovoljno dokaza o konkretnoj pomoći Karadžiću ili drugim učesnicima UZP-a ili drugih struktura u BiH.

Prvi osuđeni funkcioneri iz Srbije

Optužnica Simatovića i Stanišića teretila je  za progon, ubistva, deportacije i prisilno premeštanje Hrvata i Bošnjaka od 1991. do 1995. godine.

Tužilaštvo je tražilo doživotnu kaznu zatvora, a odbrana oslobađanje.

Tužilaštvo je tvrdilo da su Stanišić i Simatović stajali iza zloglasnih ratnih formacija - "Crvenih beretki", Srpske dobrovoljačke garde Željka Ražnatovića-Arkana, poznatijih kao "Tigrovi" i "Škorpiona", koji su počinili teške zločine tokom ratova devedesetih.

Simatović i Stanišić do sada su prvi funkcioneri Srbije koji su proglašeni krivim za zločine u Hrvatskoj i BiH.

Suđenje Stanišiću i Simatoviću je najduži postupak u historiji suda u Hagu.

Presudu su donijele sudije Barton Hal (Burton Hall), Džozef Čiondo Masanč (Joseph E. Chiondo Masanche) i Seon Ki Park.