POVRATAK U PROŠLOST

Na današnji dan rođena je Indira Gandi, evo ko je ona bila

U Meksiko Sitiju od eksplozije gasa i požaru poginulo više od 550 ljudi, a povrijeđeno više od 4.200

Indira Gandi. TWITTER

A. O.

19.11.2022

Na današnji dan rođen je engleski kralj Čarls Prvi Stjuart, a umro je austrijski kompozitor Franc Peter Šubert.

Događaji:

1809. - U bici kod Okane 30.000 francuskih vojnika porazilo 50.000 Španaca, poslije čega je Francuska osvojili cijelu Andaluziju, izuzev lučkog grada Kadisa.

1918. - Uz podršku zapadnih zemalja i bijelih čehoslovačkih odreda u kontrarevoluciji protiv sovjetske države bivši carski admiral Aleksandar Kolčak izveo prevrat u Omsku, uspostavio vojnu diktaturu u Sibiru, na Uralu i na Dalekom istoku i proglasio se "vrhovnim glavarom ruske države". Bio je to početak pohoda sila Antante protiv sovjetske vlasti, uspostavljene Oktobarskom revolucijom. Kolčak je 1919. zarobljen i strijeljan u Irkutsku.

1942. - Sovjetske trupe u Drugom svjetskom ratu izvele snažan kontraudar u Staljingradu i okružile Šestu i Četvrtu oklopnu njemačku armiju, koje su kapitulirale početkom 1943, što je označilo prekretnicu u ratu poslije koje je inicijativu preuzela Crvena armija.

1946. - U Parizu otvorena prva konferencija UNESCO-a (specijalizovana agencija UN za obrazovanje, nauku i kulturu).

1969. - Pojavili se prvi izvještaji o ratnom zločinu američke vojske u martu 1968. u selu Mi Laj nad vijetnamskim civilima.

1969. - Modul američkog vasionskog broda "Apolo 12" s astronautima Čarlsom Konradom i Alenom Binom spustio se na Mjesec, što je bila druga letjelica na tlu Zemljinog satelita.

1977. - Predsjednik Egipta Anvar el Sadat kao prvi arapski lider doputovao u Jerusalem, gdje je s premijerom Izraela Menahemom Beginom pregovarao o okončanju ratnog stanja dviju zemalja. Prethodno su njih dvojica, uz posredovanje predsjednika SAD Džimija Kartera, sklopila u Kemp Dejvidu sporazum o separatnom miru i etapnom povlačenju Izraelaca sa Sinaja.

1984. - U Meksiko Sitiju od eksplozije gasa i požaru poginulo više od 550 ljudi, a povrijeđeno više od 4.200.

1990. - Potpisivanjem sporazuma o konvencionalnim snagama u Evropi i o uništavanju dijela naoružanja lideri Varšavskog i NATO pakta objavili da je okončan "hladni rat" dva vojna bloka.

1996. - Tokom historijskog, prvog susreta u Vatikanu pape Jovana Pavla Drugog i predsjednika Kube Fidela Kastra, poglavar rimokatoličke crkve je prihvatio poziv da posjeti komunističko karipsko ostrvo.

1998. - Svjedočenjem nezavisnog tužioca Keneta Stara, koji je optužio predsjednika SAD Bila Klintona za krivokletstvo i ometanje pravde, formalno je započet postupak impičmenta protiv šefa države, treći u američkoj istoriji.

2009. - Belgijski premijer Herman van Rompej izabran za prvog predsjednika EU, a Britanka Ketrin Ešton za visokog predstavnika za vanjsku politiku i bezbjednost.

Rođeni

1600. - Rođen engleski kralj Čarls Prvi Stjuart, čija je autoritarna vladavina izazvala revoluciju i ukidanje monarhije. Pod pritiskom parlamenta 1628. izdao je "Peticiju o pravima" kojom je garantovao prava parlamenta i lične slobode građana. Obavezu je ubrzo pogazio i 11 godina je vladao apsolutistički, ali je 1640. morao da sazove Drugi parlament koji je ograničio njegova prava.

1711. - Rođen ruski naučnik i pisac Mihail Vasiljevič Lomonosov, tvorac fizičke hemije, član Ruske akademije, enciklopedista svjetskog glasa. Studirao je u Rusiji, Njemačkoj i Holandiji. Njegovo obrazovanje i naučna djelatnost bili su raznoliki: od klasičnih jezika do astronomije i tehnike. Formulisao je zakon održanja materije, objasnio pojave sagorijevanja, stvorio naučnu teoriju o svjetlosti, objasnio porijeklo polarne svjetlosti. Znatno je reformisao rusku nauku i udario temelje naučne terminologije ruskog jezika. Napisao je i prvu gramatiku ruskog jezika i drame "Tamira i Selim" i "Demofont".

1805. - Rođen francuski diplomata Ferdinan de Leseps, koji je od 1859. do 1869. rukovodio gradnjom Sueckog kanala. Započeo je i gradnju Panamskog kanala 1881, ali je poslije bankrotstva Društva za izgradnju kanala izbila velika afera. Istragom je utvrđeno da je Društvo podmitilo mnoge francuske ministre i poslanike i sve velike francuske listove, što je primoralo čak i potonjeg francuskog premijera Žorža Klemansoa da se privremeno povuče iz političkog života. Panamski kanal dovršile su SAD 1914.

1831. - Rođen predsjednik SAD Džejms Ejbram Garfild, koji je postao šef države u martu 1881, ali je teško ranjen u atentatu u julu iste godine i umro je dva mjeseca kasnije.

1888. - Rođen kubanski velemajstor Hose Raul Kapablanka i Graupera - svjetski prvak u šahu od 1921. do 1927. Izgubio je samo jednu partiju u razdoblju od 1914. do 1924, po čemu je jedinstven u istoriji šaha. Titulu je osvojio pobijedivši u meču njemačkog velemajstora Emanuela Laskera rezultatom 4:0, uz deset remija, a izgubio je od ruskog velemajstora Aleksandra Aljehina, koji ga je pobijedio sa 6:3, uz 25 remija. Djela: "Osnovi šaha", "Moja šahovska karijera".

1917. - Rođena Indira Gandi, premijer Indije od 1966. do 1975. i od 1980. do 1984. kad su je ubili teroristi. Politička iskustva sticala je uz oca Džavaharlala Nehrua i u čestim susretima s tvorcem indijske nezavisnosti Mahatmom Gandijem. Postala je 1955. član Izvršnog komiteta Kongresne stranke, a 1959. predsjednik vladajuće stranke.

Umrli

1828. - Umro austrijski kompozitor Franc Peter Šubert, jedan od najizrazitijih predstavnika romantizma. Živio je 31 godinu, a za samo 18 godina je stvorio 998 muzičkih djela. Njegove kompozicije iz praktično svih muzičkih žanrova su svježe i neposredne, iskrene i bliske narodnoj muzici. Djela: ciklusi solo pjesama "Lijepa mlinarica", "Zimsko putovanje", "Labudova pjesma", scenska muzika za "Rozamundu", simfonije "Sedma u ce-molu", "Osma u ha-molu" (nedovršena), klavirske kompozicije "Muzički trenuci", "Impromptija", opera "Alfonso i Estrela", operete, kamerna muzika, mise, kompozicije za muške horove.

Video
Vlasnik autorskih prava © avaz-roto press d.o.o.
ISSN 1840-3522.
Zabranjeno preuzimanje sadržaja bez dozvole izdavača.