Prvo postavljenje Muhamedovog oca Sulejmanbega Filipovića bila je dužnost upravnika Porezne uprave u Kotaru Ljubinje. Nakon određenog vremena, videći da njegova molba za premještaj u Ključ nije urodila plodom, odlučio je da više ne čeka povratak u Krajinu i oženio se mladom Habibahanumom iz hercegovačke porodice Serdarevića.
Tekst se nastavlja ispod oglasa
Ta ženidba ga je usko povezala ne samo sa Serdarevićima nego i sa drugim uglednim porodicama u Hercegovini, među kojima i sa porodicom Redžepašića - Bašagića, Resulbegovića i Rizvanbegovića.
Tekst se nastavlja ispod oglasa
Premještaj u Bosansku krajinu
Uspostavljajući ovom ženidbom veze sa uglednim hercegovačkim porodicama, Sulejmanbeg je do kraja života, preko svoje djece (sinova Safeta, Husrefa, Ismeta i Ifeta) ostao u trajnoj vezi tazbinskog srodstva i prijateljstva sa rođacima svoje djece, a među njima sa braćom svoje prve žene i sa njenim tetićem, književnikom i poznatim javnim radnikom Safetbegom Bašagićem.
Habibahanuma mu je umrla 1913. godine od upale pluća, što je tada bila smrtonosna bolest. Na samrti ga je zamolila da, ako se bude ženio, zbog njene djece oženi njenom bliskom rodicom Rašidahanumom iz porodice Resulbegovića iz Trebinja, što je on i učinio. Tako je Sulejmanbegova druga žena bila također jedna Hercegovka.
Rašidahanuma mu je rodila sina Ifeta, ali je i ona umrla od tuberkuloze, koja je tada također bila fatalna bolest, a kojoj su osobito često podlijegale osobe koje nisu navikle na bosansku klimu, kako je to bio slučaj sa obje Sulejmanbegove žene.
Sulejmanbeg je tek nakon rođenja trećeg sina dobio premještaj u Bosansku krajinu (Ključ) i sa porodicom se naselio u jednoj od nekoliko moderno izgrađenih kuća u gradu. Nije se naselio u mahali Mehmedagići izgrađenoj nakon paljevine Sredica, u kojoj je njegov otac 1876. godine sagradio četiri velike kuće, jer je nakon svega što se dogodilo sa njihovim odžacima u Glamoču i Sredicama odlučio napustiti odžak u Sredicama i podići kuće na sigurnijem mjestu.
Žene nisu podnosile bosansku klimu
Muhamed se dobro sjeća tih kuća, mada su partizani tokom Drugog svjetskog rata spalili cijeli grad Ključ, jer je u dvjema od njih (kućama amidža Muhamedbega i Omerbega) često boravio kad bi dolazio u posjete svojim amidžama.
U jednoj od druge dvije kuće stanovala je žena koju su svi zvali vilena Pašaginca, a kojoj je njegov djed stavio na raspolaganje prvu zgradu koju je izgradio nakon doseljenja u Ključ, dok je u drugoj kući koja je ostala iza djeda, u vrijeme kad je Muhamed dolazio u Ključ, stanovao njegov dalji rođak koji je bio rodom iz Rastoke, a poznat je postao kao jedini Filipović koji se bavio hodžalukom, tj. koji je vršio dužnost imama i mualima.
Naslovnica knjige akademika. Arhiv
Naslovnica knjige akademika. Arhiv
Taj rođak se zvao Ćerimbeg i zapamćen je po tome što je tražio da ga se titulira formalno, pa mu je zvanično ime bilo kura hafiz Ćerimbeg Filipović, Nurbegov sin, Hadži Mehmedbegov unuk, selo Rastoka, općina Ribnik, srez Ključ. Ćerimbeg je inače bio rođak Muhamedovog djeda.
Sa ženom i tri sina Sulejmanbeg je u Ključu iznajmio stan u blizini poreznog ureda koji je bio smješten u zgradi izgrađenoj pored Konaka, gdje je bilo sjedište tada najviše kotarske vlasti nazvanoj Kotarsko predstojništvo. Nažalost, i Rašidahanuma je u Bosni, ne podnoseći bosansku klimu, oboljela i podlegla opakoj bolesti, tako da je Muhamedov otac ponovo ostao udovac, ali sada sa četiri sina.
Muhamedova majka Đulhanuma se 1911. godine udala za Huseinbega Filipovića, sina hadži Ahmedbega, tzv. crnovrškog bega, koji je bio jedan od tada najbogatijih zemljoposjednika u Bosni. Ahmedbeg je bio bogat po svom ocu, a uz to je bio i bogato oženjen Hanumicom Đumišić iz ugledne i veoma bogate porodice Hivzibega Đumišića iz Banjaluke, sa kojom je imao dva sina (Huseinbega i Mahmutbega) i dvije kćeri (Magbulu i Ćimetu).
Spona između članova obiju porodica
Đulhanuma je sa Huseinbegom rodila sina Ahmeta i kćerke Ćamilu i Zilhu. Huseinbeg je 1918. godine umro od posljedica španske gripe i tako je Đulhanuma rano ostala udovica sa troje djece. Sretna okolnost za sve članove njihovih porodica i za njihove potomke bila je da su se njih dvoje uzeli početkom 1925. godine.
<p>Uspostavljajući ženidbom veze sa uglednim hercegovačkim porodicama, Sulejmanbeg je do kraja života, preko svoje djece (sinova Safeta, Husrefa, Ismeta i Ifeta) ostao u trajnoj vezi tazbinskog srodstva i prijateljstva sa rođacima svoje djece, a među njima sa braćom svoje prve žene i sa njenim tetićem književnikom i poznatim javnim radnikom Safetbegom Bašagićem</p>
Naime, Muhamedova majka se te godine udala za Sulejmanbega i u brak dovela svoje troje, a u braku zatekla njegovih četvoro djece. Njih dvoje su stvorili porodicu u kojoj se rodio Muhamed, nemajući ni brata ni sestru s obje strane, ali je postao neka vrsta spone između članova obiju porodica koji nisu bili u krvnom srodstvu, tj. on je povezao djecu tri majke i dva oca koji među sobom nisu bili u srodstvu.
Njih je on povezivao tako što su svi oni bili njegova braća i sestre, mada među sobom to nisu bili. Zaslugom njihovih roditelja oni su postali veoma čvrsta porodica u kojoj su vladali pravi bratski odnosi tako da, kad su se Sulejmanbeg i Đulhanuma doselili u Banjaluku, niko osim najbližih rođaka, nije znao i primjećivao da njihova djeca nisu od istog oca i majke.