Među više nepoznanica vezanih za novi koronavirus koje naučnici širom svijeta nastoje ubrzano da riješe, visoko na listi prioriteta je pitanje velikog raspona u načinu na koji se bolest razvija u organizmu.  

Dok nemali procenat teških oblika bolesti koji mogu imati smrtni ishod puni odeljenja intenzivne njege u bolnicama širom svijeta, sve je više studija koje pokazuju da je visok broj zaraženih koji nemaju ili imaju veoma blage simptome, piše Jutarnji list.

Od čega zavisi veliki raspon ishoda bolesti kod zaraženih? U naučnim krugovima sve su glasnije pretpostavke da bi odgovor, osim faktora poput godina i imuniteta, mogao biti i u genetici, navodi Jutarnji list.

Island, trenutno jedna od uspešnijih zemalja kad je reč o borbi protiv pandemije Covida-19, testirala je najveći procenat svoje populacije od 360.000 stanovnika, što je više od bilo koje druge države svijeta. Prema poslednjim podacima islandske vlade, dosad je testirano više od 32.600 osoba. Pozitivnih na virus trenutno ima 1.648, a umrlih šest.

Već nekoliko dana zaredom na Islandu je veći novi broj oporavljenih od novozaraženih, a držanje situacije pod kontrolom vlada pripisuje intenzivnom testiranju i traganju za svim osobama koje su potencijalno bile izložene koronavirusu.

Njegov pristup korišćenju podataka uzetih od ogromnog broja Islanđana proteklih je godina izazivao određene kontroverze u svetskoj naučnoj zajednici, kao i na Islandu, ali je u trenutnoj situaciji, uz blagoslov vlade, dao vrlo zanimljive podatke o ponašanju novog koronavirusa, kao i priliku nadležnima da efikasnije pronađu obolele osobe. 

Stefansonova kompanija je do kraja marta testirala preko 10.000 osoba, od čega je 0,9 posto bilo pozitivno, a dalje ciljano testiranje slučajnog uzorka od 2.300 stanovnika broj pozitivnih spustilo je na 0,6%. Ti rezultati potvrdili su i pretpostavke da postoji veliki broj asimptomatičnih slučajeva koji se teško mogu otkriti ako nema raširenog testiranja.

- Kod obje grupe ljudi koje testiramo na Islandu - onih koji su negde bili izloženi zarazi, kao i kod ljudi iz opšte populacije bez očiglednih veza s izvorom zaraze - postoji određena pristranost u smislu rezultata – izjavio je Kari Stefanson.

- Ali, ako izostavite ljude koji su došli u bolnicu zbog simptoma i gledate samo ove iz opšte populacije, rekao bih da samo oko 40 posto pozitivnih na virus pokazuje simptome. To može ukazivati i na to da je velik broj zaraženih osoba u startu neko vreme bez simptoma, koje razviju nešto kasnije – objašnjava Stefanson.

Stefanson smatra da je trenutno važnije da se riješi misterija neuobičajeno velikog raspona u reakcijama ljudskog organizma na virus - od ljudi koji imaju simptome poput blaže prehlade do onih koji umiru od bolesti. 

- Moramo pokušati da shvatimo da li se to dešava zbog genetskih razlika, odnosno da li postoje ljudi koji su genetski otporni na virus i oni koji su genetski podložniji razvoju težeg oblika bolesti. Ili se to događa zato jer sam virus ima toliko različitosti u sekvenci genoma. Mi smo na Islandu pronašli 130 mutacija virusa koje nisu opisane nigdje van Islanda – kaže Stefanson.

- Definitivno je teoretski moguće da je ova genetska raznolikost povezana s razlikom u zaraznosti, odnosno da postoje kombinacije sekvence genoma koje virus čine vrlo zaraznim i neke koje ga čine manje opasnim - dodaje on i ukazuje da je mogući “krivac” i kombinacija ova dva faktora.