Uživanje slobode mirnog okupljanja u BiH je opsežno regulisano sa 12 različitih zakona i brojnim lokalnim politikama koje su samo djelomično usklađene sa važećim međunarodnim standardima ljudskih prava.

To je pokazao Izvještaj “Uživanje slobode mirnog okupljanja u BiH” koji su danas u Sarajevu predstavile šefica Misije OSCE-a u BiH Ketlin Kavalek (Kathleen Kavalec) i ombudsmenka za ljudska prava BiH Jasminka Džumhur.

Preporuke vlastima

- Ovaj izvještaj nastao je na osnovu praćenja više od 200 javnih okupljanja u periodu od 2017. do 2020. godine. Taj monitoring obuhvatio je aktivnosti koje se odnose na ponašanje nadležnih organa za vrijeme dešavanja javnog okupljanja. Na osnovu tog procesa praćenja u izvještaju smo istakli probleme koji su vezani za važeće propise i za postupanje nadležnih organa u vezi sa poštivanjem međunarodnih standarda zaštite ljudskih prava – rekla je Kavalek.

U većini slučajeva mirnog okupljanja uočeno je da mjere koji su poduzimali nadležni organi su uglavnom bile blaže od onih propisanih zakonom. Međutim, bilo je slučajeva kada je uočeno da su te mjere bile u suprotnosti sa standardima zaštite ljudskih prava.

- U izvještaju su sadržane preporuke koje su upućene svim nivoima vlasti, kao i organizatorima i učesnicima javnih okupljanja, a u cilju ostvarenja najvećeg mogućeg stepena poštivanja ljudskih prava koje se odnose na ovu oblast – dodala je Kavalek.

U vezi sa mirnim okupljanjem moguće su pozitivne promjene, a dokaz za to je usvajanje Zakona o javnom okupljanju u Brčko distriktu 2020. godine.

Važan izvještaj

- Pozitivan je primjer Brčko distrikt. Međutim, u svim ostalim dijelovima BiH ne postoji usklađeno zakonodavstvo o slobodi okupljanja sa međunarodnim standardima. Važan segment je pitanje postupanja odgovornih organa, prije svega policijskih, ali i svih drugih, poput tužilaštava, koji neadekvatno reaguju na slučajeve ukoliko se tokom javnih okupljanja, odnosno ograničavanja javnih okupljanja, dešavaju određene radnje za koje se sumnja da predstavljaju krivično djelo – rekla je ombudsmenka za ljudska prava BiH Jasminka Džumhur.

Smatra da je izvještaj važan jer ograničenje javnog okupljanja kroz nametanje nepotrebnih i ponekad diskriminatornih ograničenja predstavlja udar na demokratiju u jednom društvu.

- Organi vlasti bi se trebali suzdržati od zabrane mirnih okupljanja, posebno onih koja su unaprijed najavljena i gdje je dato dovoljno vremena za poduzimanje neophodnih koraka, kao što su organizovanje bezbjedonosnih mjera i prilagođavanje (npr. u vezi sa saobraćajem) tokom planiranog okupljanja. Također, organi vlasti bi trebali tražiti praktične načine pojednostavljivanja administrativnih procedura i time izbjeći prekomjerno birokratsko opterećenje za potencijalne organizatore okupljanja – konstatovala je Džumhur.