Danas je petak, 17. septembar, 260. dan 2021. Do kraja godine ima 105 dana.

U historiji brojni su događaji obilježili današnji dan, a rođene su neke od povijesnih ličnosti čiji su rad i djelovanje promijenili tokove čovječanstva.

Dogodilo se na današnji dan

1631. U Tridesetogodišnjem ratu Šveđani i njemački protestanti pod komandom švedskog kralja Gustava Adolfa pobijedili carsku vojsku (Katolička liga) pod vođstvom grofa Tillya kod Leipziga.

1665. U Londonu je izbila epidemija kuge u kojoj je umrlo oko 70.000 ljudi.

1787. Delegati 12 od tadašnjih 13 država SAD-a potpisali su Ustav SAD-a. Uz kasnije dodate amandmane, taj ustav je i sada na snazi i najstariji je važeći ustav u svijetu. U njemu je prvi put primijenjena ideja francuskog filozofa Montesquieua o podjeli vlasti na zakonodavnu, izvršnu i sudsku.

1809. Mirom u Fredrikshamu završen je švedsko-ruski rat u kojem je Rusija osvojila Finsku.

1900. Britanska kraljica Victoria I Alexandrina potpisala je dokument kojim je Australija ušla u Commonwealth kao federalna unija šest bivših britanskih kolonija.

1921. U Sarajevu osnovan Fudbalski klub Željezničar.

1931. RCA Victor kompanija predstavila je prvu long-play gramofonsku ploču na 33 obrtaja u hotelu Savoy u New Yorku.

1939. Sovjetska Crvena armija ušla u Poljsku sa istoka, zaposjela krajeve zapadne Bjelorusije i Ukrajine i zarobila 217.000 Poljaka.

1944. Spuštanjem britanskih padobranaca kod grada Arnhema u Nizozemskoj počela je operacija Market Garden u Drugom svjetskom ratu, s ciljem da se uspostavi mostobran na rijeci Rajni i zaobiđe njemačka linija odbrane. Savezničke trupe naišle su na neočekivano jak otpor Nijemaca i operacija je propala uz velike savezničke gubitke.

1978. Potpisivanjem okvirnog plana za mir na Bliskom istoku, u Camp Davidu su završeni razgovori predsjednika Egipta Anwara el-Sadata, premijera Izraela Menahema Begina i predsjednika SAD-a Jimmyja Cartera.

1995. Borci Petog korpusa Armije BiH oslobodili Bosansku Krupu od srpskih snaga.

2001. Okružni sud u Beogradu obustavio je krivični postupak protiv čelnika zapadnih zemalja i NATO-a zbog avionapada na SR Jugoslaviju 1999. Postupak je obustavljen nakon što je javni tužilac odustao od optužnice, a Vrhovni sud Srbije ukinuo presudu kojom su optuženi osuđeni na po 20 godina zatvora.

2004. Ministri odbrane pet zemalja EU (Holandija, Francuska, Italija, Španija i Portugal) potpisali su sporazum o osnivanju Evropske žandarmerije sa sjedištem u Vicenzi, na sjeveroistoku Italije.

Rođeni na današnji dan

1908. Rođen ruski violinista i dirigent David Fjodorovič Ojstrah, jedan od najvećih majstora violine u 20. vijeku.

1826. Rođen njemački matematičar Georg Fridrih Bernhard Riman, koji je otvorio nove pravce razvitka matematike i njene primjene u fizici i mehanici. Značajno je doprinio matematičkoj analizi, posebno teoriji kompleksnih funkcija, teoriji parcijalnih jednačina, geometriji, teoriji brojeva. Njegovo ime nosi niz matematičkih pojmova: Rimanov integral, Rimanova diferencijalna jednačina, Rimanova površina, Rimanova sfera, Rimanova beta-funkcija, Rimanova geometrija.

1857. Rođen ruski fizičar Konstantin Eduardovič Ciolkovski, otac astronautike. Još 1883. izložio je ideje o korišćenju reaktivnog pogona kod letjelica, a 1903. objavio prvo klasično djelo iz teorije astronautike: "Ispitivanje vasionskog prostora reaktivnim aparatima". Postavio je osnovne jednačine kretanja rakete promjenljive mase u bezvazdušnom prostoru. Sovjetska Akademija nauka je ustanovila "Zlatnu medalju Ciolkovskog" za izuzetan doprinos astronautici i istraživanju kosmosa.

Umrli na današnji dan

1906. Rođen Džunijus Ričard Džajavordene, premijer Šri Lanke od 1977, poslije izborne pobjede njegove Ujedinjene nacionalne partije. Nakon uspostavljanja predsjedničkog sistema, 1978. je postao prvi šef države i na tom položaju je ostao do 1988.

1961. Obješen bivši turski premijer Adnan Menderes, kojeg je u maju 1960. oborila vojna hunta generala Džemala Gursela i osudila na smrt zbog izdaje reformskih principa Kemala Ataturka.

1980. Bivši diktator Nikaragve general Anastasio Somoza Debayle ubijen je u atentatu u Paragvaju, gdje je živio u izbjeglištvu poslije zbacivanja sa vlasti u julu 1979.

1994. Umro britanski filozof austrijskog porijekla Karl Raimund Popper, jedan od najuticajnijih mislilaca 20. vijeka (“Logika istraživanja”, “Otvoreno društvo i njegovi neprijatelji”).

2007. U Zagrebu umrla Ljiljana Molnar-Talajić, bh. i hrvatska operna pjevačica, sopranistica i glazbena pedagoginja. Nastupala je u najvećim svjetskim opernim kućama, kao što su Bečka državna opera, milanska Scala, Metropolitan...

2011. U Berlinu u 98. godini umro njemački dirigent Kurt Sanderling.