ČUVAJMO OKOLIŠ

Visoke ljepotice Bosne i Hercegovine

Bosna i Hercegovina većinom je planinska zemlja – planine čine 4/5 površine

Prirodna bogatstva BiH. Avaz

Piše: Avaz.ba

28.4.2020

Bosna i Hercegovina većinom je planinska zemlja – planine čine 4/5 površine. Planine u Bosni i Hercegovini obiluju rudnim i šumskim bogatstvom, čistim izvorima vode, raznolikim biljnim i životinjskim svijetom.

Preko cijele Bosne i Hercegovine proteže se Dinarski pojas, koji predstavlja izdignuto i blago, prema sjeveru, svedenu visiju koja se prema jugu strmo spušta. Ona, prema najvišim planinskim vijencima, ima asimetričan izgled. 

Dinarska planinska asimetrija odrazila se na položaj orografskog razvođa, koje je više primaknuto Jadranskom moru. Dinarska planinska morfostruktura je visoka i vjenačna. Ona se pruža od sjeverozapada prema jugoistoku. To je glavni pravac pružanja dinarskih bora. Sadašnji dijelovi geosinkale su izdignuti i naborani, a bokovi su joj spušteni. 

Zbog toga se između Jadranskog i Panonskog bazena dižu dugački Dinarski planinski vijenci.

Najviši vrh Bosne i Hercegovine je planina Maglić (2.386 m). Bosna i Hercegovina ima četiri olimpijske planine: Jahorina, Bjelašnica, Igman i Trebević. Pored njih još se ističu Volujak, Čvrsnica, Prenj, Zelengora, i Treskavica.

PRENJ neki zovu i hercegovački Himalaji. To je planinski masiv u Hercegovini s mnogim vrhovima, od kojih je najviši Zelena glava 2.115 metara. Smješten je u centralnom dijelu Dinarida, a okružuju ga jezera Boračko, Jablaničko, Grabovičko, Salakovac, kao i rijeke Neretva, Ljuta, Neretvica, Bijela i Drežanka. Prenj počinje pored Glavatičeva, na Neretvi, a proteže se sve do Bijelog polja kod Mostara. Okružuju ga planine Visočica s istoka, Bjelašnica sa sjeveroistoka, Bitovnja sa sjevera, Čvrsnica sa zapada, Velež s juga i Crvanj s jugoistoka. U podnožju Prenja smještena su tri grada Konjic, Jablanica i Mostar, kao i brojna sela.

MAGLIĆ je dinarska planina i nalazi se oko 20 kilometara jugozapadno od Foče, uz granicu BiH i Crne Gore. Omeđena je rijekom Sutjeskom na zapadu, planinom Volujak na jugozapadu, rijekama Drinom i Pivom na sjeveroistoku, te planinom Bioč na jugoistoku. Prepoznatljiv je po zeleno-bijelom dekoru s visokim i strmim stijenama i obiluje brojnim izvorištima vode od kojih su najpoznatija Kondžila vrela, Korita, Javorak, a najbogatije vrelo s vodom je na Prijevoru. Na visini od oko 2.000 metara nadmorske visine na lokalitetu Careva dola nalazi se izvor vode što je rijetkost na ovim visinama.

ČVRSNICU zbog njene visine mnogi zovu „krov Hercegovine“ (Pločno 2.228 metara nadmorske visine). Čvrsnica se nalazi u općinama Posušje, Jablanica i Mostar, a također je i sastavni dio Parka prirode Blidinje.

Zbog neobične ljepote njenog prirodnog okoliša redovito je odredište planinara iz zemlje i cijele regije. Pruža se pravcem zapad - istok, praktički od Duvanjskog polja do Neretve. „Hajdučka vrata“ su prirodni fenomen na Čvrsnici, koji osim svojom ljepotom, zapanjuje i položajem jer se nalazi na rubu kanjona dubokog čak 1.800 metara. Legenda kaže da su se tu proglašavali hajduci, te da onaj ko prođe kroz „Hajdučka vrata“ postaje otporan na metke.

VRANICA je najviša i najpoznatija rudna planina u centralnoj BiH i najviša planina izvan područja Hercegovine. Ipak, pretežno se sastoji od blagog padinskog terena, što dozvoljava lagan pristup i ugodno planinarenje. Najkarakterističnija crta planine je Prokoško jezero, ledničko jezero zapanjujuće ljepote, puno pastrmke i rijetkog vodenog guštera tritona, jedinstvenog za ovo područje. Nalazi se između gradova Gornji Vakuf na zapadu i Fojnice na istoku, između rijeka Vrbasa i Bosne. Najviši vrh zove se Nadkrstac i ima nadmorsku visinu 2.112 metara. Ovo je vjerovatno najočuvanije pastirsko selo u Dinarskim Alpama. To je pitoma planina, s dosta pašnjaka i površinskim vodama. Na Vranici se može vidjeti dosta izvora i mnogo različitih pećina i jama.

Fond za zaštitu okoliša FbiH. FZOFBiH

TRESKAVICA je jedna od najljepših planina u BiH, a nalazi se blizu Sarajeva. Sa svojih 2.088 metara nadmorske visine najviša je sarajevska planina i samo 300 metara je niža od najvišeg vrha u državi Maglića.

Neobična pojava za krševitu planinu Treskavicu jeste bogatstvo izvora od kojih neki leže pod samim najvišim vrhovima. Podaci govore da na ovoj planini izbire 365 vrela među kojima su i izvori pet velikih rijeka Željeznice, Bistrice, Ljute, Bijele i Rakitnice. 

Tu su i jezera Veliko, Platno, Crno, Bijelo i Zmijsko jezero te Turov Stan, Kućare, Trokunsko, Gornja Bara i Simovića Bara. Prvih pet jezera su glacijalnog porijekla, nalaze se iznad 1.500 metara nadmorske visine i predstavljaju najizrazitije tragove ledenog doba na ovoj planini. Najviši vrh Treskavice iznosi 2.088 metara nadmorske visine i zaista je impresivan. Kad je vidljivo i vrijeme sunčano, posjetioci tvrde da pogled s Treskavice seže sve do Crne Gore i Jadranskog mora.

ZELENGORA se nalazi u sklopu Nacionalnog parka Sutjeska. Najpoznatija je po velikom broju glacijalnih jezera (gorske oči), od kojih su najpoznatija Kotlaničko, Orlovačko, Štirinsko, Jugovo jezero, Donje Bare, Gornje Bare…

Najveći vrh Zelengore je Bregoč 2.014 metara nadmorske visine, a pored njega se nalazi još desetak vrhova oko 2.000 metara nadmorske visine. Iako na njoj štrče brojni impozantni vrhovi kao Vilinjak, Bregoč, Stog, Orlovac, Planinica, Klek, Uglješin vrh…, Zelengora je pitoma i blaga planina. Sušta suprotnost Magliću i Volujaku, od kojih je dijeli duboki kanjon Sutjeske. Obiluje bogatstvom flore i faune, a u tome prednjači Perućica jedina prašuma Evrope. Zelengora, možda izgledom najnježnija i najpitomija planina, krije mnoge ljepote.

CINCAR planina u jugozapadnom dijelu Bosne i Hercegovine, sjeveroistočno od Livna, na granici je općina Glamoč i Livno, visine 2.006 metara iznad mora. Osim vrha Cincara, planina uključuje i vrhove Malovan (1.826), Osječenica (1.798), Osin Glavica (1.720) i Voloder (1.640). Cincar ima posebno oštru planinsku klimu. Vjetar koji se zove bura ponekad se pretvara u oluju, što djelomično objašnjava nedostatak šume na jugozapadnim planinskim padinama. Snijeg pokriva tlo od sredine oktobra do sredine maja, što čini Cincar odredištem za skijaše.

BJELAŠNICA je uz Jahorinu, Vlašić, Kupres i Blidinje jedan od vodećih ski centara u BiH. Osim toga, Bjelašnica je najviši ski centar u našoj zemlji. Nalazi se u centralnom dijelu BiH, smještena jugozapadno, na udaljenosti od samo 25 kilometara od Sarajeva. Do nje je planina Igman, na kojima je održan veći dio takmičenja 14. Zimskih olimpijskih igara u alpskim i nordijskim disciplinama, kao i skokovima.

Na najvišem dijelu, 2.067 metara nadmorske visine, podignuta je značajna meteorološka stanica, koja je ujedno i najviša stalno nastanjena tačka u Bosni i Hercegovini. Posebnu atrakciju predstavljaju visoki snježni smetovi koji dosežu i do nekoliko metara. Zima je posebno interesantna upravo zbog pejzaža koji pruža planina prekrivena snježnim prekrivačem, nalik na bijelu pustinju oblivenu zrakama sunca, iznad koje se prostire ništa više nego nebeski krajolik.

ČUVAJMO

ČUVAJMO

naš okoliš i zbog naše djece

naš okoliš i zbog naše djece

Vlasnik autorskih prava © avaz-roto press d.o.o.
ISSN 1840-3522.
Zabranjeno preuzimanje sadržaja bez dozvole izdavača.