Mehmed-agina ili Jalska džamija u Tuzli, koja se kroz stoljeća zvala još i Kizler, Djevojačka i Hafiz-hanumina džamija, na posljednjoj sjednici Državne komisije proglašena je nacionalnim spomenikom BiH.

Nepoznata djevojka

Džamija je locirana na lijevoj obali rijeke Jale i, prema dostupnim dokumentima, izgrađena je sredinom 16. stoljeća, a prvi put se kao Mehmed-agina džamija spominje 1600. godine. Poznata je i po imenu Kilzlar cami (Djevojačka džamija), a sve do 1948. pred tom džamijom su postojala tri turbeta.

Pretpostavlja se da je u jednom od njih bila ukopana nepoznata djevojka koja je, vjerovatno, obnavljala džamiju. Tuzlanska ljepotica je u nekoliko navrata obnavljana. Prema podacima Medžlisa Islamske zajednice Tuzla, 1878. godine preziđivan je jedan dio, a 1890. godine džamiju je temeljito obnovila hafiz-hanuma Tuzlić, pa je tada po njoj dobila ime.

- U haremu ove džamije ukopan je hadži Mehmed Teufik ef. Azabagić, reisu-l-ulema u BiH u periodu 1893.-1909., koji je umro 1918. godine – navodi se u monografiji „Tuzlanski džemati“ autora Šefke Sulejmanovića.

Sve do 1948. ispred džamije su se nalazili veliki harem i mezaristan, ali je to zemljište nacionalizirano, nišani su uklonjeni, a prostor namijenjen za druge svrhe. U neposrednoj blizini džamije nalazi se i tekija nakšibendijskog tarikata.

Crvena kupola

Jalska džamija je najprije bila sagrađena od ćerpiča (pečene gline) s crvenim kubetom (kupolom). Njene trenutne dimenzije su 11x10 metara, debljina zidova je 70 centimetara, visina osam metara, a zidana je kamenom.

Na meti agresora

Građani Tuzle dobro se sjećaju događaja s početka 1992. godine, kada je upravo Jalska džamija bila prva meta agresora u Tuzli i okolici. Vraćajući se s ratišta iz Hrvatske, srpski rezervisti pucali su na njenu munaru.