Piše: Prof. dr. Reuf Karabeg

Radijalni nerv je jedan od četiri najvažnija nerva gornjeg ekstremiteta i odgovoran je za opružanje lakta, ručnog zgloba i prstiju. Kompresija (pritisak) radijalnog nerva obično se dešava u gornjem dijelu podlaktice.

Paraliza mišića

Kompresivna neuropatija radijalnog nerva karakterizira se sporim i podmuklim tokom, s kliničkom manifestacijom nemogućnosti opružanja ručnog zgloba i prstiju. Postoji blaža bol, ali bez poremećaja senzibiliteta ili trnjenja. Zbog sporog toka, pacijent kasno primjećuje paralizu mišića, obično kada pokuša ispružiti prste šake oni idu „ka vani“.

U dva slučaja paraliza radijalnog živca može se vrlo lako zamijeniti drugim oboljenjima: s paralizom ulnarnog živca i spontanim pucanjem tetiva kod reumatoidnog artritisa. Bolest može biti nekompletna i tada postoji paraliza samo dugačkog opružača palca ili opružača 4. i 5. prsta.

Kada su zahvaćeni 4. i 5. prst, šaka dobije izgled „kandžaste šake“ i lažno imitira paralizu ulnarisa (drugog važnog nerva šake). Reumatoidni artritis u proliferativnoj fazi izaziva destrukciju i pucanje tetive ''zajedničkog opružača II, III, IV i V prsta'', tako da klinička slika liči kompresivnoj neuropatiji radijalnog živca.

Ipak, u kliničkoj slici kompresivne neuropatije radijalnog nerva dominira jaka bol na gornjem dijelu podlaktice, a paraliza mišića se javlja kao sekundarni simptom, dakle, nakon dužeg vremena trajanja simptoma.

Palčana kost

Tipičan bol je u vanjskoj strani lakta koja zrači u dubinu i prema dolje na podlaktici. Intenzitet bola je toliko jak da pacijenti ne mogu spavati. Dijagnoza se postavlja na osnovu kliničkih testova koji nisu za širu nemedicinsku javnost.

Tretman zavisi od etiologije. Ako lipom (dobroćudni tumor masnog tkiva) ili gangiom (cista ispunjena želatinoznom providnom tečnošću) u nivou lakta vrše kompresiju na nerv, treba ih hirurški odstraniti. Ako se nakon loma i operativnog zahvata radijusa (palčane kosti) pojavljuju simptomi, vjerovatno je uzrok ukliješteni nerv ispod ploče, kada je operacija dekompresije apsolutno neophodna (ponekad je potrebna i transplantacija živca s noge ako je živac djelimično ili u cijelosti povrijeđen).

Lakša povreda

Ako je nerv pri povredi samo ''istegnut'' i nema prekida kontinuiteta te postoji privremeni prekid provodnosti nerva, simptomi prolaze konzervativnim neoperativnim tretmanom nakon 12 sedmica.

Sprečavanje invaliditeta

U većini slučajeva radi se hirurškim zahvatom eksploracija (uvid u stanje nerva) i dekompresija (oslobađanje) nerva u cilju sprečavanja trajnog invaliditeta koji bi nastao propadanjem mišićnih niti koje takvim pritiskom ne bi dobivali ''struju'', tj. inervaciju. Ne smijemo dobiti tipičnu „viseću šaku'“ kao komplikaciju. Što se nerv brže oslobodi pritiska, rezultati su funkcionalno bolji.